พ.ศ.๒๔๒๙ เหรียญที่ระลึกพระราชพิธีสรงสนาน เฉลิมพระปรมาภิไธย สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

พ.ศ.๒๔๒๙ เหรียญที่ระลึกพระราชพิธีสรงสนาน เฉลิมพระปรมาภิไธย สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามกุฎราชกุมาร

สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามกุฎราชกุมาร ทรงเป็นพระราชโอรสพระองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนา ในปี พศ๒๔๒๙ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดฯ ให้จัดงานพระราชพิธีสรงสนาน เฉลิมพระปรมาภิไธย สมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ ในขณะที่ทรงมีพระชนมายุได้ ๙ พรรษา ๖ เดือน และการพระราชพิธีครั้งนั้น ได้จัดขึ้นตามโบราณราชประเพณีทุกประการ

อนึ่ง เกี่ยวกับจำนวนเหรียญที่มีการพระราชทานนั้น จากการค้นข้อมูลใน จดหมายเหตุพระราชกิจรายวัน ซึ่งเป็นพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พบบันทึกในวันอังคาร แรม ๑๐ ค่ำ เดือน ๒ ปีจอ อัฐศก ศักราช ๑๒๔๘ วันที่รัชกาล ๖๖๔๓ (๑๘ มกราคม พศ ๒๔๒๙) ขอคัดย่อข้อความบางส่วนที่เกี่ยวข้องมาดังนี้ “อนึ่ง เมื่อพระบรมวงศานุวงศ์ ท่านเสนาบดี พระยาพระหลวง ข้าราชการในกรุงหัวเมือง เจ้าประเทศราชเข้ามาเฝ้าทูลละอองทุลีพระบาทถวายคำนับหน้าพระที่นั่งนั้น ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เจ้าพนักงานแจกเหรียญที่ระลึกในการพระราชพิธีมงคลนี้ทั่วกัน คือพระองค์เจ้าศรีเสาวภางค์แจกเหรียญสายข้างเหนือคืดฝ่ายพลเรือน พระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์แจกสายข้างใต้คือฝ่ายทหาร เหรียญที่แจกคราวนี้เป็นเหรียญ ทอง กะไหล่ เงิน บรอนซ์ โตกว่าเงินบาทหน่อยหนึ่ง หนากว่าสัก ๒ เท่า เหรียญนั้นด้านหนึ่งเป็นพระรูปสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชทรงเครื่องอย่างวันฟังสวด ทรงพระเกี้ยวจุฬาลงกรณ์ มีหนังสือรอบว่า สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ อดิศรวรมหาจุฬาลงกรณ์ เติมสร้อย วิบูลย์สวัสดิ์ศิริวัฒน์วิสุทธิ์ สยามมกุฎราชกุมาร อีกด้านหนึ่งเป็นรูปแพสรงสนาน มีหนังสือว่า ที่รฦกการพระราชพิธีลงสรง เฉลิมพระปรมาภิไธย ปีจอ อัฐศก ศักราช ๑๒๔๘ มีจำนวนที่ได้พระราชทานในเวลาวันนี้ประมาณ ๑,๐๐๐ เศษหลายร้อย” จากข้อมูลนี้ทำให้ทราบทั้งวันที่พระราชทาน และจำนวนที่ทรงพระราชทานโดยประมาณ

เหรียญที่นำรูปมาลงให้ดูนี้ เป็นชนิดเงิน สภาพผิวเดิมยังคงอยู่ คราบที่เห็นเป็นเพียงคราบความเก่า แต่ผิวเหรียญทั้งสองด้านมิได้เป็นรอยใดๆ และเหรียญนี้ได้พระราชทานมาพร้อมกล่อง

และภาพกล่องที่พระราชทานมาพร้อมกัน มีตราประจำพระองค์บนหน้ากล่อง ภาพถัดไปถ่ายคู่กับหนังสือจดหมายเหตุรายวัน ซึ่งเป็นบันทึกประจำวัน ของท่านเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ น่าทึ่งที่ทรงเริ่มบันทึกตั้งแต่พระชนมายุเพียง ๕ พรรษา! แสดงถึงการได้รับการอบรมอย่างดีเยี่ยมจากพระราชบิดา และกล่องพระราชทานนี้ มีจารึกนามของผู้รับพระราชทานไว้ด้านในฝากล่องด้วย

ภาพแพลงสรงจำลอง ที่ปรากฏอยู่หลังเหรียญ ชมได้ที่พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ กรุงเทพ

ข้อมูลจำเพาะ

ลักษณะ : กลมแบน ขอบเรียบ
ด้านหน้า : เป็นพระบรมรูปสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ผินพระพักตร์เฉียงทางซ้ายของเหรียญทรงเครื่องอย่างขัตติยราชกุมาร ทรงพระเกี้ยวยอดจุฬาลงกรณ์ ริมขอบเป็นพระปรมาภิไธย “ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ อดิศรวรมหาจุฬาลงกรณ์บดินทรเทพวรางกูร บรมมกุฏนเรนทร์สูรย์ ขัตติยสันตติ อุกฤษพงษ์วโรโตสุชาติธัญญลักษณ์ วิลาศวิบูลย์ สวัสดิ์ศิริวัฒน์วิสุทธิ์ สยามมกุฎราชกุมาร ” ริมขอบล่างมีอักษรโรมันตัวจิ๋วว่า “ W .E.J.GAND ”
ด้านหลัง : เป็นรูปหุ่นจำลองแพลงสรง ริมขอบบนมีข้อความว่า “ ที่รฦกการพระราชพิธีลงสรง เฉลิมพระปรมาภิไธย ” ริมขอบล่างมีข้อความว่า “ ปีจออัฐศกศักราช ๑๒๔๘ ” ริมขอบล่างมีอักษรโรมันตัวจิ๋วว่า “ W .KULLRICH F ”
ชนิด : ทองคำ เงินกาไหล่ทอง เงิน ทองแดง
ขนาด : เส้นผ่านศูนย์กลาง 37 มิลลิเมตร