ผู้เขียน: admin

พ.ศ.๒๔๓๓ ( รศ. ๑๐๙ ) เหรียญที่ระลึกเฉลิมพระชนมพรรษาพระนางเจ้าฯ พระวรราชเทวี

ลักษณะ กลมแบน ขอบเรียบ กลางเหรียญฉลุเป็นลายแก้วชิงดวง
ด้านหน้า มีอักษรไทยประดิษฐ์เลียนแบบอักษรจีนรอบลายฉลุว่า “การในกลางโต๊ะ วัล ราง สม เจ้า นาง พระ สูตร ประ วัน”
ด้านหลัง มีอักษรไทยประดิษฐ์เลียนแบบอักษรจีนรอบลายฉลุว่า “โก รัตน ปี เทวี ราช วร พระ ๑๐๙ ศก๒๒ สินทร”

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้สร้างเป็นที่ระลึกในวันเฉลิมพระชนมพรรษา พระนางเจ้าพระวรราชเทวีมีพระชนมพรรษา ๒๗ พรรษา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๓

พระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระวรราชเทวีหรือสมเด็จพระศรีพัชรินทราพระบรมราชินีนาถ พระราชชนนีพันปีหลวง เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระปิยมาวดีศรีพัชรินทรามาตา (เจ้าจอมมารดาเปี่ยม) พระราชสมภพเมื่อวันศุกร์ที่ ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๐๖ สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ ๒๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๖๓

ชนิด : เงินกาไหล่ทอง เงิน ทองแดง
ขนาด : เส้นผ่าศูนย์กลาง ๓๔ มิลลิเมตร
สร้าง : พ.ศ. ๒๔๓๓

พ.ศ.๒๔๓๓ ( รศ. ๑๐๙ ) เหรียญที่ระลึกฉลองพระป้าย

ลักษณะ เป็นรูปสี่เหลี่ยมจตุรัส มีรูสี่เหลี่ยมตรงกลาง ๒ อัน ซ้อนเหลี่ยมกัน
ด้านหน้า สี่เหลี่ยมซ้ายมีอักษรไทยประดิษฐ์เลียนแบบอักษรจีน “การฉลองป้ายปี ร.ศ. ๑๐๙”
ด้านหลัง สี่เหลี่ยมซ้ายที่มุมซ้ายมีอักษร “มปร สยาม สยาม รฤก รที่สี่”

พระที่นั่งเวหาสน์จำรูญ เป็นพระที่นั่ง ๒ ชั้นศิลปแบบจีน เรียกตามอย่างภาษาจีนว่า “เทียนเม่ง เต้ย” สร้างในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พ่อค้าใหญ่ชาวจีน คือ พระยาสวัสดิ์วามดิฐ (ฟัก โชติกสวัสดิ์) เป็นนายงาน หลวงสาทรราชายุกต์ (ยม พิศลยบุตร) และหลวงโภคานุกูล (จิ๋ว) เป็นผู้ควบคุมการก่อสร้างในความดูแลของสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอพระองค์เจ้าทองแถม กรมหมื่นสรรพสาตรศุภกิจ เมื่อแล้วเสร็จโปรดให้จัดการเฉลิมพระที่นั่ง รวม ๔ วัน เริ่มตั้งแต่วันที่ ๒๗ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๓๒

สร้างเนื่องในพระราชพิธีฉลองพระป้าย พระที่นั่งเวหาสน์จำรูญ พระราชวังบางปะอิน ใน พ.ศ. ๒๔๓๓

ชนิด : ทองแดง เงินกาไหล่ทอง ทองเหลือง
ขนาด : กว้าง ๕๐ มิลลิเมตร ยาว ๘๐ มิลลิเมตร

พ.ศ.๒๔๓๓ เหรียญที่ระลึกพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษารัชกาลที่ ๕ ร.ศ. ๑๐๙

ลักษณะ กลมแบน ขอบเรียบ มีรูสี่เหลี่ยมตรงกลาง มีห่วงทั้งด้านบนและด้านล่าง
ด้านหน้า จปร สยาม พระราชทาน รางวัลเครื่องโต๊ะในการ
ด้านหลัง เฉลิมพระชนมพรรษปี รัตนโกสินทร ศก๒๓ ๑๐๙ (๒๓เขียนบน ศก เรียกว่าเลขทับศุกคือปีที่ครองราช)

สร้างเป็นที่ระลึกในพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระชนมพรรษา ๓๗ พรรษา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๓ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเป็นรางวัลโต๊ะด้วย

ชนิด : เงินกาไหล่ทอง เงิน ทองแดงชุบเงิน
ขนาด : เส้นผ่าศูนย์กลาง ๗๖ มิลลิเมตร
สร้าง : พ.ศ. ๒๔๓๓

พ.ศ.๒๔๓๔ (รศ. ๑๑๐) เหรียญที่ระลึกมหาสมณุตตมาภิเศก แบบ ๒ ( เหรียญมือ )

ลักษณะ เป็นรูปไข่ เจาะรูสี่เหลี่ยมตรงกลาง
ด้านหน้า รอบเหรียญเป็นรูปมือ ทางด้านซ้ายเป็นรูปมือขวาแบมือ ด้านขวาเป็นรูปมือซ้ายแบมือ ด้านละ ๔ มือ โดยแสดงท่านิ้วมือต่างๆกัน ตรงกลางตอนล่างเป็นมือซ้ายแบบมือเหยียดนิ้วตรงทั้ง ๕ นิ้ว รวมทั้งหมดมี ๙ มือเหนือรูสี่เหลี่ยมเป็นฉัตรตาดขาว ๕ ชั้น มีระบาย ๒ ชั้น ขอบระบายติดแถบ

สร้างเพื่อพระราชทานเป็นรางวัลเครื่องโต๊ะ ในพระราชพิธีฉลองสมณศักดิ์สมเด็จพระสมณเจ้ากรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์
เหรียญนี้เรียกกันโดยทั่วไปว่า “เหรียญมือ”

ชนิด : ทองแดง
ขนาด : ส่วนกว้าง ๔๔ มิลลิเมตร ส่วนยาว ๕๕ มิลลิเมตร
สร้าง : พ.ศ. ๒๔๓๔ (ร.ศ. ๑๑๐)

พ.ศ.๒๔๓๔ ( รศ. ๑๑๐ ) เหรียญที่ระลึกมหาสมณุตตมาภิเศก แบบ ๑
( เหรียญบาตรน้ำมนต์ หรือ เหรียญปวเรศฯ )

ลักษณะ เป็นรูปไข่ ขอบเรียบ
ด้านหน้า เป็นรูปอัฐบริขาร พัดยศ และเบญจปฎลเศวตฉัตร (ฉัตรขาว ๕ ชั้น) มีอักษรเป็นภาษามคธว่า “อยโข สุขิ โตโหติ นิท์ทุก์โข นิรุปททโว อนันนตราโย ติฎเฐย์ย สัพพ์โสตถี ภวันตุเต” แปลว่า “ผู้นี้แล มีความสุขไร้ ความทุกข์ ไร้อุปัทวะไม่มีอันตราย พึงดำรงอยู่ ขอความสัสดีจงมีแก่ท่าน”

ด้านหลัง มีข้อความว่า

“ที่รฤก
งาน
มหาสมณุตตมาภิเศก
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมสมเด็จพระ
ปวเรศวริยาลงกรณ์
วันที่ ๒๗ พฤศจิกายน
รัตนโกสินทรศก๒๔
๑๑๐”

สร้างเป็นที่ระลึกในพระราชพิธีมหาสมณุตตมาภิเศก เลื่อนพระอิสริยยศพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระปวเรศวริยาลงกรณ์ขึ้นเป็นพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมสมเด็จพระปวเรศวริยาลงกรณ์ เมื่อวันที่ ๒๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๓๔ เหรียญนี้เรียกกันโดยทั่วไปว่า “เหรียญบาตรน้ำมนต์” หรือ “เหรียญปวเรศฯ”

ชนิด : ทองแดง
ขนาด : ส่วนกว้าง ๔๔ มิลลิเมตร ส่วนยาว ๕๕ มิลลิเมตร สร้าง พ.ศ. ๒๔๓๔

พ.ศ.๒๔๓๔ เหรียญ เฉลิมพระสุพรรณบัฏ เจ้าฟ้าสมมติวงษ์วโรทัย และเจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร

ในปีเดียวกัน นอกจากการเฉลิมพระสุพรรณบัฏแก่เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธ์ และเจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ แล้ว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯสถาปนา ฉลองพระสุพรรณบัฏแก่ เจ้าฟ้าสมมติวงษ์วโรทัย และเจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร ในขณะที่ทั้งสองพระองค์ทรงมีพระชนมายุ ๙ พรรษา อนึ่ง สุพรรณบัฏ หมายถึงแผ่นทองที่ใช้จารึกพระนามของเจ้านาย เป็นการเลื่อนพระยศของเจ้านายพระองค์นั้น

เหรียญที่นำมาลงให้ดูนี้ เป็นชนิดเนื้อทองแดง ( สังเกตุว่า มีเนื้อเกินตรงกลางระหว่างพระพักต์ของเจ้าฟ้าทั้งสองพระองค์ ) สามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ข้อมูลจำเพาะด้านล่างครับ

ข้อมูลจำเพาะ

ลักษณะ : กลมแบน ขอบเรียบ
ด้านหน้า : เป็นพระรูปเจ้าฟ้าสมมติวงษ์วโรทัย และเจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร ผินพระพักตร์เฉียงเข้ามาหากันทรงเครื่องโสกันต์ และมีข้อความอยู่โดยรอบเรียงเป็นแถวว่า “ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้าสมมติวงษวโรทัยสตไสมยมงคลเขตลบรมนฤเบศรจักรีวงษ จุฬาลงกรณนารถนรินทร์สยามินทร์ราช วโรรสอุกฤษฐวรยศอุภัยปักษ์ ” “ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร จุฬาลงกรณ์ราชรวิวงษ์ อุภัยพงษ์พิสุทธ์ โมภโตสุชาติ ” “ พิสุทธิศักดิ์อรรควิมล รัตนขัตติยราชกุมาร ” “ บรมนฤนารถ ราชกุมาร ”
ด้านหลัง : มีตราประจำพระองค์เจ้าฟ้าทั้งสองพระองค์ กับสายสร้อยมหาจักรีบรมราชวงศ์ มีข้อความ ที่ด้านบน ของตราว่า “ ที่รฤก พระราชพิธีเฉลิมพระสุพรรณบัตร ” ด้านล่างว่า “ รัตนโกสินทรศก ๒๔ ๑๑๐ ”
ชนิด : ทองคำ เงินกาไหล่ทอง เงิน ทองแดง
ขนาด : เส้นผ่านศูนย์กลาง 46 มิลลิเมตร

พ.ศ.๒๔๓๔ ( รศ. ๑๑๐ ) เหรียญที่ระลึกงานพระเมรุพระเจ้าบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้าหญิงบัณฑรวรรณวโรภาส

สร้างขึ้นเป็นที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพพระองค์เจ้าบัณฑรวรรณวโรภาสเมื่อวันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ ร.ศ. ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๕ ตามปฎิทินปัจจุบัน) ณ วัดเทพศิรินทราวาสมี ๒ ชนิด คือ

๑. เหรียญรางวัลการประกวดเครื่องโต๊ะ ถวายพระศพที่วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่๑๔ – ๑๕และ ๑๘ กุมภาพันธ์ ร.ศ. ๑๑๐ (ขึ้นปีพ.ศ. ๒๔๓๕ ตามปฎิทินปัจจุบันที่ วันที่ ๑ มกราคมเป็นวันขึ้นปีใหม่) พระราชทานแก่ผู้ชนะการประกวดเครื่องโต๊ะ๒. กระดุมเงินที่ระลึก พระราชทานแก่ผู้ที่มาร่วมงาน ในสมัยรัชกาลที่ ๕ นิยมทำกระดุมแจกเป็นที่ระลึกในงานเมรุเจ้านาย ข้าราชการและคนทั่วไป

พระองค์เจ้าบัณฑรวรรณวโรภาสเป็นพระราชธิดาองค์ที่ ๑๖ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวประสูติ แต่เจ้าคุณพระประยุรวงศ์ (เจ้าจอมมารดาแพ ธิดาเจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์วร บุนนาค เจ้าคุณทหาร) เมื่อวันพฤหัสบดีที่ ๒๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๑๘ สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ ๑๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๓๔ พระชันษา ๑๗ ปี

Ref. – กรมศิลปากร, ราชสกุลวงศ์, กทม. ๒๕๓๖
-จดหมายเหตุพระราชกิจรายวัน รัชกาลที่ ๕ พ.ศ. ๒๔๓๔, อนุสรณ์นายสงวน จันทรสาขา ๓๑ มกราคม ๒๕๑๕, กทม.

พ.ศ. ๒๔๓๔ ( รศ. ๑๑๐ ) เหรียญที่ระลึกในพระราชพิธีทรงผนวชสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ ( เหรียญ ๑๘ อรหันต์ หรือ จับโป้ยล่อหั่น )

ลักษณะ : กลมแบน มีรูสี่เหลี่ยมตรงกลาง บางเหรียญมีห่วงทั้งด้านบนและด้านล่าง
ด้านหน้า : เป็นรูปพระอรหันต์ ๑๘ องค์ “จับโป้ยล่อหั่น” ในคติพุทธศาสนามหายานของจีน
ด้านหลัง : มีอักษรไทยประดิษฐ์เลียนแบบตัวอักษรจีน อ่านจากบนลงล่างความว่า “การทรงพระผนวช” อ่านจากด้านขวาเป็นอักษรย่อ “ส, พ, บ, ร, อ,” (ย่อมาจากสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช) ทางด้านซ้าย “ปี ร.ศ. ๑๑๐”

สร้าง : พ.ศ. ๒๔๓๔ สร้างเป็นที่ระลึกในพระราชพิธีทรงผนวชสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๔
ชนิด : เงินกาไหล่ทอง เงิน ทองแดง
ขนาด : เส้นผ่าศูนย์กลาง ๔๔ มิลลิเมตร

พ.ศ.๒๔๓๔ เหรียญ เฉลิมพระสุพรรณบัฏ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธ์ และเจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯสถาปนาฉลองพระสุพรรณบัฏแก่ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธ์ และเจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ โดยพระราชพิธีนี้จัดขึ้น ณ พระที่นั่งอาภรณ์ภิโมกข์ปราสาท อนึ่ง สุพรรณบัฏ หมายถึงแผ่นทองที่ใช้จารึกพระนามของเจ้านาย เป็นการเลื่อนพระยศของเจ้านายพระองค์นั้น

เหรียญที่นำมาลงให้ดูนี้ มีทั้งชนิดเนื้อเงิน และทองแดง ในสภาพสวยสมบูรณ์ทั้งสองเหรียญ และ พระนามของเจ้าฟ้า มีจารึกชัดเจนบนหน้าเหรียญ ส่วนสัญลักษณ์ด้านหลังก็เป็นตราประจำแต่ละพระองค์ซึ่งย่อมจะแตกต่างกันไปครับ สามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ข้อมูลจำเพาะด้านล่างครับ

ข้อมูลจำเพาะ

ลักษณะ : กลมแบน ขอบเรียบ
ด้านหน้า : เป็นพระบรมรูปบริพัตรสุขุมพันธ์ และเจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนารถ ผินพระพักตร์เฉียงเข้าหากัน ทรงเครื่องโสกันต์มีข้อความโดยรอบ วงขอบว่า “ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าบริพัตร สุขุมพันธุดิลก จันทรนิภาพงษมหามกุฏวงษ์นราธิราช จุฬาลงกรณ์นารถราชวโร รสอดุลยยศอุภโตพงษ์ ” “ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนารถ นริศรราชมหามกุฏวงษ์ จุฬาลงกรณนารถนรินทรสยามพิชิตินทรวรากูร สมบูรณพิสุทธิชาติ วิมโลภาษ ” “ พิสุทธินรุตตม รัตนขัตติยราชกุมาร อุภัยปักษ์ อรรควร รัตนขัตติยราชกุมาร ”
ด้านหลัง เป็นตราประจำพระองค์และตราประจำพระราชวงศ์จักรี ที่ด้านบนชิดวงขอบมีข้อความว่า “ ที่รฤกการพระราชพิธี เฉลิมพระสุพรรณบัตร ” ด้านล่างมีข้อความว่า “ รัตนโกสินทรศก ๒๔ ๑๐๐ ”
ชนิด : ทองคำ เงิน ทองแดง
ขนาด : เส้นผ่านศูนย์กลาง 47 มิลลิเมตร

พ.ศ.๒๔๓๔ เหรียญที่ระลึก งานเฉลิมพระชนมพรรษา ร.ศ.๑๑๐

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระชนมมายุครบ ๓๘ พรรษา ในปีรศ ๑๑๐ หรือ ปีพศ ๒๔๓๔ และทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างเหรียญที่ระลึกขึ้นเพื่อพระราชทานในงานครั้งนี้ นอกจากนี้ เหรียญนี้ยังเป็นเหรียญรางวัลแก่ผู้ชนะในการประกวดตั้งเครื่องโต๊ะบูชาอีกด้วย เหรียญที่สร้างในปีนี้ ยังคงมีอิทธิพลของศิลปจีนอยู่มาก ดูจากลักษณะของเหรียญที่เป็นทรงแปดเหลี่ยม มีห่วงสองด้าน และยังใช้ตัวอักษรประดิษฐ์ภาษาไทย เลียนแบบตัวอักษรจีนอีกด้วย ทดลองอ่านดูได้ครับ ถ้าอ่านไม่ออกค่อยดูเฉลยในข้อมูลจำเพาะด้านล่าง

เหรียญที่นำมาลงให้ดูนี้เป็นเนื้อทองแดง อยู่ในสภาพยังไม่ได้ใช้งาน สังเกตุรอยเชื่อมหู เป็นตะกั่วแบบโบราณ

ลักษณะจำเพาะ
ลักษณะ : เป็นรูป 8 เหลี่ยม ขอบเรียบ ตรงกลางมีรูสี่เหลี่ยม บางอันมีห่วงทั้งด้านบนและด้านล่าง
ด้านหน้า : มีอักษรไทยประดิษฐ์เลียนแบบตัวอักษรจีน โดยรอบว่า “การเฉลิมพระชนมพรรษา”
ด้านหลัง : มีอักษรไทยประดิษฐ์เลียนแบบตัวอักษรจีนว่า “ปี รัตนโกสินทร ศ๒๔ ๑๑๐”
ชนิด : เงินกาไหล่ทอง เงิน ทองแดง
ขนาด : เส้นผ่านศูนย์กลาง 44 มิลลิเมตร
สร้าง : พ.ศ. 2434 สร้างเป็นที่ระลึกและพระราชทานเป็นรางวัลในการประกวดเครื่องโต๊ะ ในพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระชนมพรรษาครบ 38 พรรษา เมื่อ พ.ศ. 2434