Categories
เหรียญในรัชกาลที่ 5 พ.ศ.๒๔๕๐ (ร.ศ.๑๒๖) เหรียญงานพระราชพิธีรัชมงคล

พ.ศ.๒๔๕๐ (ร.ศ.๑๒๖) เหรียญงานพระราชพิธีรัชมงคล

พ.ศ.๒๔๕๐ (ร.ศ.๑๒๖) เหรียญงานพระราชพิธีรัชมงคล

ใช้อักษรย่อ ร.ร.ม. เหรียญราชอิสริยาภรณ์ที่พระราชทานเป็นที่ระลึก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างเหรียญนี้ขึ้นเมื่อ ร.ศ. ๑๒๖ (พ.ศ. ๒๔๕๐) ในวโรกาสที่เสด็จเถลิงถวัลราชสมบัติเป็นปีที่ ๔๐ เสมอด้วยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ แห่งกรุงศรีอยุธยา ซึ่งเป็นรัชกาลที่ยืนยาวกว่าพระมหากษัตริย์ไทยทุกพระองค์ที่ปรากฏในพระราชพงศาวดารโดยมีการตรา “พระราชบัญญัติเหรียญรัชมงคล รัตนโกสินทรศก ๑๒๖” ขึ้นให้ใช้ตั้งแต่วันที่ ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๐ เป็นต้นไปสำหรับพระราชทานแก่พระบรมวงศานุวงศ์และเข้าทูลละอองธุลีพระบาท ในการพระรสชกุศลรัชมงคล รัตนโกสินทรศก ๑๒๖ (พ.ศ. ๒๔๕๐) โอกาสเดียว ผู้ใดสมควรจะได้รับพระราชทานชนิดใด แล้วแต่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ความปรากฎใน “พระราชบัญญัติเหรียญรัชมงคลรัตนโกสินทรศก ๑๒๖” ตอนหนึ่งว่า “…(พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) มีพระบรมราชโองการตรัสเหนือเกล้าฯ สั่งว่า จำเดิมแต่เสด็จเถลิงถวัลราชสมบัติ ในปีมะโรง สัมฤทศก จุลศักราช ๑๒๓๐ นับเรียงปีมาถึงรัตนโกสินทรศก ๑๒๖ นี้ รัชพรรษาพอบรรจบสี่สิบปี เสมอด้วยรัชกาลแห่งสมเด็จพระรามาธิบดีพระองค์ที่ ๒ ซึ่งได้ครอบครองราชสมบัติในกรุงศรีอยุธยา ผู้มีรัชกาลยืนยาวกว่าพระเจ้าแผ่นดินทุกพระองค์ อันมีปรากฏในพระราชพงศาวดาร เป็นเหตุให้ทรงพระปีติเบิกบานพระราชหฤทัย จึงจะได้ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลในกรุงศรีอยุธยาทรงพระราชอุทิศส่วยพระราชกุศล ถวายสมเด็จพระรามาธิบดีพระองค์นั้น ตามรัชสมัยได้เท่าทันเสมอภาค ยากที่จะเทียมถึง จึงจัดว่าเป็นพระราชกุศลรัชมงคลอันอุดม สมควรจะมีสิ่งซึ่งเป็นที่รฦกถึงบญญาภินิหาร แห่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวไว้ ให้อยู่ชั่วกาลนานจึงทรงพระราชดำริห์ ให้สร้างเหรียญที่รฦก”

ด้านหน้า เป็นรูปพระครุฑพ่าห์ มีพระจุลมงกุฎซ้อนบนอก
ด้านหลัง มีอักษรว่า “ที่รฦกรัชกาลที่ ๕ กรุงรัตนโกสิมทร เสมอรัชกาลสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ กรุงศรีอยุธยา ร.ศ. ๑๒๖” และมีห่วงร้อยด้วยแพรแถบนพรัตนราชวราภรณ์ คือ เป็นแพรแถบสีเหลืองขอบเขียว มีริ้วแดงและน้ำเงินคั่นในระหว่างสีเหลือง และขอบเขียวนั้น แพรแถบขนาดกว้าง ๓ เซนติเมตร ใช้ประดับที่อกเสื้อเบื้องซ้าย สำหรับพระราชทานฝ่ายใน แพรแถบผูกเป็นรูปแมลงปอ ประดับเสื้อที่หน้าบ่าซ้าย
เหรียญรัชมงคลเนื้อทองคำ

เหรียญรัชมงคล มี ๓ ชนิด คือ เหรียญทองคำ เหรียญเงินกะไหล่ทอง และเหรียญเงิน สำหรับพระราชทานทั้งฝ่ายหน้าและฝ่ายใน เป็นเหรียญรูปกลมรี

ผู้ออกแบบ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ปัจจุบันเป็นเหรียญที่พ้นสมัยพระราชทาน

Categories
เหรียญในรัชกาลที่ 5 พ.ศ.๒๔๕๑ (ร.ศ.๑๒๗) เหรียญรัชมังคลาภิเศก

พ.ศ.๒๔๕๑ (ร.ศ.๑๒๗) เหรียญรัชมังคลาภิเศก

พ.ศ.๒๔๕๑ เหรียญที่ระลึกรัชมังคลาภิเษก หรือเหรียญพระบรมรูปทรงม้า

เหรียญรัชมังคลาภิเศก มูลเหตุที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้สร้างเหรียญนี้ สืบเนื่องมาจาก เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ ๒ ทรงโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเจ้าฟ้ามหาวชิรวุธ สยามมกุฏราชกุมาร สร้างเหรียญรัชมังคลาภิเศกขึ้น เนื่องในพระราชพิธีรัชมังคลาภิเศกครองราชย์ ๔๐ พรรษา อันเป็นพระราชพิธีสำคัญของประเทศไทยและในคราวเดียวกันนั้น ก็ได้มีการเปิดพระราชานุสาวรีย์ หรือพระบรมรูปทรงม้าขึ้น ดังนั้นเหรียญจึงมี ๒ ลักษณะ คือ รูปไข่ ด้านหลังเป็นตราครุฑ สร้างในวโรกาสพระราชพิธีรัชมังคลาภิเศก ส่วน รูปกลมรีด้านหน้าเป็นพระบรมรูปของพระเจ้าอยู่หัว ทรงม้าบนฐานอนุสาวรีย์ด้านหลังมีข้อความว่า “ ที่ระฤก ที่ได้ฉลองพระเดชพระคุณในงานรัชมังคลาภิเศก รัตนโกสินทร์ ๑๒๗ ” สร้างในวโรกาสเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์


ภาพพระบรมรูปทรงม้า ในระหว่างงานรัชมังคลาภิเษก เดือนพฤศจิกายน พศ ๒๔๕๑

ข้อมูลจำเพาะ

ลักษณะ เป็นรูปไข่ ขอบเรียบ

ด้านหน้า : เป็นพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงม้าอยู่บนฐานอนุสาวรีย์ ริมขอบมีพระปรมาภิไธย “ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ” และมีสายบัวรวนอยู่โดยรอบริมขอบ

ด้านหลัง : มีข้อความว่า “ ที่ระฦกที่ได้ ฉลองพระเดช พระคุณในงานรัชมังคลาภิเศกรัตนโกสินทรศก ๔๐๑๒๗ ”

ชนิด : ทองคำ เงิน บรอนซ์ เงินกาไหล่ทองลงยา เงินลงยา ขนาด กว้าง 23 มิลลิเมตร ยาว 29 มิลลิเมตร