พ.ศ.๒๔๑๓ (จ.ศ.๑๒๓๒) เหรียญที่ระลึกเหรียญแรกของรัชกาลที่๕ (ส พ ป ม จ ๕)
เหรียญ ส พ ป ม จ ๕ เป็นเหรียญรางวัลซึ่งพระราชทานแก่ผู้ที่แต่งซุ้มไฟประกวดในวัง เนื่องในการเฉลิมพระชนมพรรษาในปีพศ 2413 ซึ่งทรงมีพระชนมายุ 17 พรรษา เหรียญนี้จัดเป็นเหรียญที่ระลึกเหรียญแรกของรัชกาลที่๕ ตามประวัติกล่าวไว้ว่าทรงพระราชทานเป็นเนื้อกะไหล่ทอง เงินและทองแดง จำนวนที่โปรดเกล้าให้สร้าง ไม่มีหลักฐานชัดเจนว่ามีจำนวนเท่าใด แต่สันนิษฐานว่ามีจำนวนไม่มากนัก ตามบันทึกของหมอสมิธ กล่าวไว้ว่าเนื้อทองแดง ซึ่งคงเป็นรางวัลที่3 มีการตีพิมพ์เพียง 20 อันเท่านั้น อนึ่งคำว่า ส พ ป ม จ ๕ นั้นหมายถึง “สมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ รัชกาลที่๕” ทางด้านหน้าเหรียญ เป็นลายดุนนูนรูปพระเกี้ยว ประดิษฐานเหนือพานแว่นฟ้า กระหนาบด้วยฉัตรห้าชั้นทั้งสองข้าง
อนึ่ง เหรียญนี้เป็นเหรียญที่ค่อนข้างหายากเนื่องจากมีจำนวนไม่มาก จึงต้องใช้ความระมัดระวัง ถ้าจะหามาสะสม เนื่องจากมีของปลอมในตลาดค่อนข้างมาก ลักษณะที่เป็นธรรมชาติอย่างหนี่งของเหรียญนี้ก็คือ บริเวณตัวอักษร สพปมจ๕ ที่แกะเป็นตัวยกนี้ จะมีลักษณะเป็นเสี้ยน อยู่ทั้งด้านบนและด้านข้าง บางท่านเรียกว่า Fine Line และขอบเหรียญเป็นลักษณะปั๊มกระบอก
ภาพด้านล่างเป็นภาพวาดในพระที่นั่งทรงผนวช วัดเบญจมบพิตร แสดงถึง การแต่งประทีปซุ้มไฟประกวดวันเฉลิมพระชนมพรรษาในรัชกาลที่๕ ในช่วงต้นรัชกาล
ข้อมูลจำเพาะ
ลักษณะ : กลมแบน ขอบเรียบ
ด้านหน้า : เป็นลายดุนนูนรูปพระจุลมงกุฎ (พระเกี้ยว) ประดิษฐานเหนือพานแว่นฟ้า กระหนาบด้วยฉัตรห้าชั้นตอนล่างเป็นรูปแถบแพรจารึกปี จุลศักราชที่สร้าง “๑๒๓๒”
ด้านหลัง : เป็นพระปรมาภิไธยย่อตัวนูน “ส พ ป ม จ” ไขว้ขัดกันเหนือ “๕” หมายถึงพระปรมาภิไธย “สมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ รัชกาลที่ ๕”
ชนิด : เงินกาไหล่ทอง เงิน ทองแดง
ขนาด : เส้นผ่านศูนย์กลาง 45 มิลลิเมตร
